Moskova Kiev'deki iktidar değişikliğini nasıl görüyor?
Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenskiy'nin partisi, Ukrayna parlamentosu Rada'da mutlak çoğunluğu kazandı. Böylece son 20 yıldır Ukrayna'nın kaderini belirleyen bir siyasetçi nesli, seçimde başarısız kaldı. Bilhassa Doğu Avrupa basını, bu kırılmanın Rusya'da sebep olacağı tepkiler üzerine kafa yoruyor.
Ukrayna takıntısı Rusya'yı felç ediyor
Siyasetbilimci Lilia Shevtsova, Echo Moskvy'deki yazısında Rusya'ya artık fikren ve tahakküm siyaseti çerçevesinde Ukrayna'yla vedalaşmayı öneriyor:
“Ukrayna'nın Rusya için anlamı, bizleri geçmişe sürükleyen, kesilmiş bir uzvun hayali ağrısıyla kısıtlı değil. Rusya'nın Ukrayna'ya tepkisi, geleceği düşünmek konusundaki ruhsal beceriksizliğimizin kanıtı. Kremlin için Ukrayna'yla barış demek, Ukrayna'nın Rusya'nın kollarına geri dönmesi demek sadece. Ama ortada 13 bin Ukraynalı ölü varken nasıl geri alacağız bu ülkeyi? ... Dökülen kan yeni bir gerçeklik yarattı. Ve bu gerçeklikte Rusya devletinin hayatta kalması ve iktidardaki seçkinlerin komplekslerinden arınması ancak Ukrayna takıntısından kurtulmamızla mümkün. Kendi işimizle uğraşmak daha doğru olacaktır.”
Kremlin şaşkın
Gazeta Wyborcza, Kremlin'in suskun olduğunu gözlemlemiş:
“Rus siyasi dünyasının en önemli kanaat önderleri, Ukrayna'daki seçimlerin ardından alışkanlıklarının aksine en azından pazartesi öğleden sonraya kadar suskun kaldı. Belki de yukarıdan bir sinyal gelmesini, Kremlin'in durumu nasıl telakki ettiğini anlayacakları bir sinyali beklediler. ... Rus medyası, ülkelerinin Rus yanlısı Viktor Medvedçuk'a çok yatırım yaptığını hatırlatıyor. Rusya, Medvedçuk'a finans desteği sağladı, Başbakan Dimitri Medvedev onu ağırladı ve seçimi kazanması durumunda Rus doğalgazına yüzde 25'lik indirim yapılacağı sözünü verdi. Moskova'nın bir başka vaadi de Medvedçuk'un kazanması halinde Ukraynalı savaş esirlerinin mübadelesiydi. Ama bütün bu çabalar, Rusya yanlısı oyların artmasını sağlayamadı.”
Moskova Ukrayna 'gemisini' batırmak istiyor
Lietuvos rytas, Zelenskiy'in seçiminden sonra Moskova'nın Ukrayna'ya daha çok müdahale edeceğinden endişeli:
“'Halkın Hizmetkarı' partisini destekleyenlerin büyük kısmı, eski hükümetin 'savaş siyaseti' diye anılan politikasına karşı oy kullandı, Rusya'yla ve onun Donbass'taki kuklalarıyla şu ya da bu şekilde bir 'barışa' destek verdi. ... Zelenskiy, Rusya'yla anlaşma yapmaya razı olması için sadece Kremlin'in değil kendi çevresinin de baskısı altında. Bu baskının sonuç getirmesi, en önemli hedefi konusunda Moskova'nın yeni bir kısmi zafer kazanması, yani Ukrayna devleti gemisinin dengesini bozup onu nihayet alabora etmek anlamına gelecektir.”
Köprü kurmak için bir fırsat
Večer, Zelenskiy'in önünde artık bütün kapıların açıldığını söylüyor:
“'Halkın hizmetkarı' artık aynı adı taşıyan partisiyle halkının kurtarıcısı olarak tarihe geçebilmek için tüm fırsatlara sahip. Ülkesini Doğu ile Batı arasında bir köprüye dönüştürme fırsatına sahip artık ve bu konuda şansı hiç de az değil. Açıklanan esir mübadelesi ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'le buluşma ihtimali bunu gösteriyor. ABD şimdi hiçbir şeye burnunu sokmamalı, Avrupa da koşulsuz bir ittifakın hiçbir yerde mümkün olmadığını kabul etmeli. Çünkü and içtiğimiz ve uğruna savaştığımız bütün Avrupa değerleri, maalesef hem batımızda hem de doğumuzda ihlal ediliyor.”
Ukrayna Rusya'yla göbek bağını kesti
Echo Moskvy'ye göre seçim sonuçları, Ukrayna'nın Moskova'nın etki alanından çıktığını perçinledi:
“'Bizim' Medvedçuk sekiz seçmenden birinin oyunu ve gümüş madalyayı aldı. Ama o bile Kırım'ın Ukrayna'ya ait olduğunu teslim ediyor, [bunun üzerine] seçmenleri de ellerinde Rus bayrakları ve Putin portreleri, üzerlerindeyse kamuflajla Kiev sokaklarında dolaşmıyor. Ukrayna'da ne bir politikacı ne de bir siyasi parti, Rusya'ya teslim olmak, Kırım'ın Rusya'ya ait olduğunu kabul etmek ya da Donbass'ı ayırmak gibi bir hedef güdüyor. ... Evet, herkes savaşa son vermek, barışmak, ticaret yapmak ve birbirlerini özgürce ziyaret edebilmek istiyor. Evet, ne yaşanmış olursa olsun hala Rusça konuşmaya devam ediyorlar ama artık fiilen hiç kimse ağabeyiyle aynı evde yaşayıp ona boyun eğmek istemiyor.”
Batıya bağımlı
Neue Zürcher Zeitung, Donbass'da barışın sağlanacağı gibi yanlış umutlar karşısında uyarıda bulunuyor:
“Ukrayna'nın egemenliğini küçümsediği ve bu devleti tarihi bir kaza olarak sınıflandırdığı sürece Rusya'nın Donbass'ta müdahil olmaktan vazgeçmesi bir hayaldir. Bu durumda Kiev'deki yeni yönetim, Batı'dan ciddi bir desteğe muhtaçtır. Zelenskiy, Batılı hükümetlerin arzu ettiği aday olmayabilir, ayrıca protesto oylarını toplayan partisinin becerileri konusunda kuşkular da yerindedir. Ama Zelenskiy, Batı yanlısı tavrını geçtiğimiz aylarda yeterince kanıtladı. Vadettiği reformları gerçekleştirmesi, Avrupa ve Amerika'nın da çıkarına olacaktır. Zelenskiy'nin bunu başarması için tıpkı selefi gibi dış desteğe ve Moskova'ya karşı net ve tutarlı bir dile ihtiyacı var.”
Şimdi sıra iş yapmakta
Der Standard'a göre Devlet Başkanı'nın işi asıl şimdi başlıyor:
“Zelenskiy şimdiye kadar Devlet Başkanı olarak siyasi bir sorumluluğu olmadan eleştirme lüksüne sahipti. Gerçi iktidarda olduğu iki ay boyunca hiçbir şey değişmedi, ama Zelenskiy bunu bütün yasa tasarılarını bloke eden kendisine düşman Ukrayna Parlamentosu Rada'yı bahane ederek savundu. ... Şimdi iş yapma zamanı! Ukrayna halkının Zelenskiy'den büyük beklentisi var. Zelenskiy, Donbass'taki savaşı bitirme ve Ukrayna halkının hayatını kolaylaştırma vaadleriyle aday oldu. Ülkede hayat standardı çok düşük, ekonomide yeni bir atak gerekli. Her iki karpuzu bir koltuğa sığdırmak içinse yeterli para yok.”
Siyasi acemiler ülkeyi kaosa sürüklüyor
Pek çok Ukraynalı parlamentodaki yeni yüzlerden çok umutlu. Yazar Serhiy Zhadan ise Novoye Vremya'daki yazısında bu iyimserliği paylaşmıyor:
“Bence şu anda Ukrayna'da yaşanan, normal bir iktidar değişimi ve bu gibi durumlarda adet olduğu üzere, nüfuz alanlarının yeniden paylaşımı. ... Başımıza gelecekler çok açık: İktidara gelenler, önlerindeki zorluklarla mücadeleye -en hafif tabiriyle- hazır değil. Bu çok endişe verici bir durum, zira beş yılı aşkın süredir savaşan bir ülkeyi kaosa ve denetimsizliğe sürüklemek büyük bir sorumsuzluktur.”
Ayrılıkçılarla müzakere mümkün
Corriere della Sera Ukrayna krizinde bir şeylerin değişebileceğini umuyor:
“Zelenskiy şimdi ülkesindeki kamuoyuna etkilerinden korkmasına gerek kalmadan insiyatif alabilir. Aynı şey Zelenskiy'yi inandırıcı ve meşru bir muhatap olarak gören (Kremlin'in aksine Poroşenko'yu meşru görmemiş) ayrılıkçılar için de geçerli. Ancak bu girişim, belki de Normandiya Formatına dahil olan, üçüncü ülkeler tarafından başlatılmak zorunda. ... Dün kimbilir kaçıncı kez ateşkes ilan edildi ve yakında bir esir mübadelesi yapılacağı tahmin ediliyor. O zaman Almanya, Fransa ve Rusya'nın, Zelenskiy ve karşıtlarını ciddi bir müzakereye ikna edip edemeyeceklerini göreceğiz.”
Zehirli milliyetçilik bertaraf edildi
Kommersant, Ukrayna'da başlayan paradigma değişiminin ana hatlarını çiziyor:
“Poroşenko skandal dil yasasıyla her şeyi hallettiğini sandı. Ama Zelenskiy ve çevresi, ne pahasına olursa olsun yapılacak bir Ukraynalılaştırma hamlesinin imkansız olduğunu ve ülkeyi böleceğini düşünüyor. Poroşenko'nun devlet projesinin odağında dış dünya vardı, Avro-Atlantik dünyasına dahil olmak vardı. Zelenskiy iktidarında ortaya çıkan proje ise, Ukrayna'nın kendisine odaklanıyor. Zelenskiy yolsuzlukla mücadeleye, sosyal sorunların çözümüne, inovasyon ve altyapının iyileştirilmesine odaklanıyor. Onun için en önemli şey, Donbass'ta ayrılıkçılarla savaşmak yerine barışı sağlamak. Zelenskiy çok güçlenen Ukrayna milliyetçiliğinden tamamen kopamasa da en azından bunun herkes için daha az zehirli olmasını sağlamaya çalışıyor.”