İrlanda: Sandıkta devrim
İrlanda'daki parlamento seçimlerinde milliyetçi solcu Sinn Féin ilk kez yüzde 24,5'le şimdiye kadarki en yüksek oy oranına ulaştı. Karmaşık seçim sistemi nedeniyle Sinn Féin'ın parlamentoda en güçlü parti olup olmayacağı henüz belli değil. Avrupa basını partinin bu başarısının ve olası bir koalisyon ortaklığının İrlanda ve Avrupa için anlamını inceliyor.
Seçimin soldaki galipleri 'biz de varız' dedi
Sol partiler daha çok güç kazandığı için yeni kurulacak hükümette mutlaka yer almaları gerekir, diyor The Irish Times:
“Seçim sonuçları nedeniyle Sinn Féin ve diğer sol partiler dahil olmadan ülkeyi temsil edecek istikrarlı bir hükümetin neye benzeyeceği konusunda netlik yok. Fianna Fáil lideri Micheál Martin, seçim sonrasında Sinn Féin Genel Başkanı Mary Lou MacDonald için açtığı müzakere kapısını açık tutar ve Fine Gael de eski başbakan yardımcısı Simon Coveney'in açıkladığı, kendilerini muhalefette yenileme planına sadık kalırsa, bu siyasi gölge dövüşünün sona ermesinin ardından Fianna Fáil ile Sinn Féin arasında kurulacak ve Yeşiller Partisi'nin de katılacağı bir koalisyon en gerçekçi seçenek olacaktır.”
Sinn Féin muhalefette daha da güçlenebilir
The Independent, Sinn Féin'a, hükümete katılmaktan stratejik olarak kaçınmasını tavsiye ediyor:
“İki köklü parti de Sinn Féin'ı hükümetten uzak tutmaya and içmiş gibiydi. Bunun için ittifak kurmaları gerekir ve belki de seçimden iyi bir sonuçla çıkan Yeşiller Partisi, iklim değişikliğine karşı önlemler talep etmek için seçimlerde elde ettiği müzakere gücünü kullanabilir. İktidarda olmamak Sinn Féin'ın pekala işine gelebilir. Hükümet etmek gibi bir sorumluluğun altına girmediği takdirde İrlanda içinde yaşanan olumsuz koşullardan faydalanmaya devam edebilir. Sert bir Brexit'in sebep olduğu şok dalgaları İrlanda Denizi'ni aşıp kıyıya çarptığında Büyük Britanya'ya duyulan öfke, Kuzey ve Güney İrlanda'da milliyetçi bir gündemi ateşleyecektir. Sinn Féin'i henüz zirvede görmemiş bile olabiliriz.”
Seçmen, sistemden dışlanan partilerden umutlu
Sinn Féin'ın başarısının sebeplerinden biri de, seçmenlerin geleneksel partilerin gerekli dönüşümü sırtlanamayacakları, hatta bunu yapmak istemedikleri izlenimi edinmiş olması, diyor Die Welt:
“Bu, diğer Avrupa ülkelerinde geleneksel siyasi parti sistemini çoktan çökertmiş bir olgu. Fine Gael ve Fianna Fáil partileri, Dublin'deki iktidar koltuğuna onlarca yıldır dönüşümlü olarak oturdu. Yurttaşlar bu tekrardan öylesine gına getirdi ki, kontrolü dışarıdan birine devretmek istiyorlar. ... Ancak Sinn Féin seçmeninin zorlu bir bekleme süreci ve belki de acı bir hayal kırıklığıyla karşılaşma ihtimali yüksek, zira adı geçen iki büyük parti de, sol ile ittifaka yanaşmıyor.”
Geleneksel partiler de başarılı olabilir
Geleneksel partilerin pekala başarılı olabileceğini yazan Göteborgs Posten, kanıt olarak Boris Johnson ve başkanı olduğu Muhazakar Parti'yi gösteriyor:
“Aslında Johnson'ın ruhu sosyal liberal. Ekonomik açıdansa liberal ve pragmatik. ... Göç konusunda Kanada ya da Avustralya'nın sahip olduğu puanlama sisteminden yana olan Johnson, kendi iklim politikasını iddialı ama aşırıya kaçmayan bir politika olarak tarif ediyor. Siyasetini ne sola ne de sağa kayış olarak nitelendirmek mümkün; yepyeni bir merkez siyaseti deneyimliyoruz. ... Johnson ve Muhafazakar Parti popülist değil, pragmatik ve bunu son derece kurnaz bir yöntemle yapıyorlar. Muhafazakar Parti, 2000'lerle birlikte değişip dönüşen siyaset ortamına en başarılı şekilde uyum sağlamış ilk 'eski' parti olabilir.”
Güçlü kişiliğe sahip bir kadın
Sinn Féin başarısını özellikle başındaki kadına borçlu, diyor La Repubblica:
“Mary Lou McDonald bir zamanlar İrlanda Cumhuriyet Ordusu IRA'nın siyasi kanadı olan partinin, cumhuriyetçi teröristlerin arasında yer almayan ilk kadın genel başkanı. Elli yaşındaki, evli, iki çocuk sahibi McDonald aynı zamanda İrlanda siyasetinin tek gerçek baş aktörü. Sinn Féin saflarından birçok kişi McDonald'ın, 2018'de yerini aldığı tartışmalı genel başkan Gerry Adams'ın kalıbını dolduramayacağını düşünüyordu. ... Nitekim McDonald iki yıl önce bayrağı devralırken de bunun tam aksini söylemişti: 'Bunca yolu Gerry'nin ayakkabılarıyla yürümek için tepmedim. Kendi ayakkabılarım yanımda!' Mary Lou haklıydı. Şimdiyse tüm dünyaya, cumartesi günü yeni bir İrlanda'nın doğduğunu haber veriyor.”
Toplumsal uçurum Sinn Féin'a yarıyor
La Vanguardia'nın analizine göre, İrlandalılar giderek artan eşitsizlik yüzünden geleneksel iki partili sistemden kopuyor:
“Bunun nedeni İrlanda toplumunun geniş kesimlerinin, bilhassa da genç insanların ülkedeki gidişattan duyduğu memnuniyetsizlik. Bunu kabaca, küreselleşmeden faydalanan zengin seçkinler ile artan kiraların mağdur ettikleri arasındaki uçurum olarak tarif edebiliriz. ... Avrupa'da yeni bir şey değil bu. ... Ama İrlanda çelişkilerin en aşırı ve en gözle görülür olduğu AB üyesi olsa gerek. Ekonomi iyi gitmesine karşın insanlar sözde refah artışından dışlandıklarını hissediyor.”
Genç İrlandalılar IRA'nın işlediği suçlara yazık ki ilgisiz
The Irish Independent, genç Sinn Féin seçmenini çifte standartla suçluyor:
“Gençler, Katolik Kilisesi'nin korkunç eylemlerini dramatize etmekle gurur duyuyor. Ancak Sinn Féin ve özel ordusunun da, görgü tanıklarının ifadesine göre uyguladığı cinsel istismarın kurbanlarına merhamet duymaya çağrıldıklarında, aynı gençler en iyi ihtimalle ilgisiz, kötü ihtimalleyse düşmanca bir tavır içine giriyor. ... Buna karar verecek olan elbette gençlerin kendisi. ... Ancak bu, önünde sonunda bir karardır ve sırf Sinn Féin 'zenginlerle hesaplaşma' sözü verdi diye insanların bu çifte standardı görmezden geleceğini beklemeseler iyi ederler.”
Genç İrlandalılar birleşme istiyor
Birleşik bir İrlanda tartışması bir kez daha alevlenebilir, diyor Süddeutsche Zeitung:
“İrlanda'da herkesin bildiği bir deyiş vardır: 'Tiocfaidh ár lá' - 'Bizim de günümüz gelecek.' Bir zamanlar birleşik bir İrlanda için şiddet kullanarak mücadele etmiş IRA'nın gayriresmi sloganıydı bu. Sinn Féin'ın yıllarca hasretini duyduğu o gün, daha önce olmadığı kadar yakın sanki. ... Sinn Féin'ın bundan sonra hangi rolü üstleneceğine bağlı olarak birleşik İrlanda meselesi ... Brexit müzakereleri sürecinde yeniden hız kazanabilir. Çıkış anlaşmasıyla İrlanda ile Kuzey İrlanda arasında katı bir fiziki sınır engellenmiş oldu ama bilhassa genç İrlandalılar, adanın geleceğini birleşmede görüyor. Sinn Féin'ın seçim başarısında önemli katkısı olan da bu kuşak oldu zaten.”