Azizlik planları Romanya'yı karıştırdı
Romanya Ortodoks Kilisesi, komünizm döneminde zulme uğrayan merhum ilahiyatçı ve din insanları Dumitru Stăniloae, Ilarion Felea ve Ilie Lăcătușu’yu aziz ilan etmeye hazırlanıyor. Holokost araştırmacıları ise, bu kişilerin 1930’lar ve 1940’larda Yahudilere karşı pogromlar gerçekleştiren Romanyalı faşistler adına kampanya yürüttüğü gerekçesiyle planı eleştiriyor. Üç ismin sonradan bu tutumlarından ötürü pişmanlık duyduklarına dair yazılı bir kanıt bulunmuyor.
İçimiz rahat ele alamayız
Contributors meseleye farklı bir noktadan bakıyor:
“Özünde bu tartışma, geçmişimizle ilişkilenme şeklimizle ilgili: Totaliter ideolojilerin pek çok trajediye (Holokost ve Gulag) yol açtığı 20. yüzyıl, tarihin sıradan bir sayfası değildi. Bu dönemi ‘içimiz rahat’ bir şekilde ele almamız mümkün değil; etik, ahlaki ve teolojik değerlendirmelerde bulunmak gerekir. Hıristiyanlara örnek teşkil etmesi gereken azizlerin, sahip olduklarını iddia ettiğimiz ruhani yüceliklerini nasıl elde ettiklerini öğrenmek için önce biyografilerine bakmamız şart.”
Geçmişin şeytanları yeniden can bulabilir
Libertatea açıklama bekliyor:
“İki savaş arası dönemde bir kesim din insanının [faşist Lejyoner Hareketi lideri] C. Z. Codreanu’nun deliliklerini destekledikleri ve kaçınılmaz olarak antisemitizme meylettikleri maalesef sugötürmez bir gerçek. Akabinde de Gulag cehennemini yaşayan bu insanların, gençliklerinde işledikleri hataları ne ölçüde bir kenara bıraktıklarının detaylarını ve kanıtlarını bekleyip göreceğiz. ... Bu tartışma çok elzem, çünkü bugün Romanya’nın siyaset sahnesinde Ortodoksluk fikrini benimseyerek iki savaş arası dönemde Romanya’ya musallat olan meşum şeytanlara yeniden can vermek isteyen (Avrupa karşıtı ve milliyetçi) en az bir parti var.”