Ukrayna'dan doğalgaz geçişine son: Transdinyester donuyor
Rus doğalgazı, yıl başından itibaren Ukrayna boru hatları üzerinden Avrupa'ya ulaşmıyor. Kiev, transit anlaşmasının uzatılması konusunda müzakere yapmayı reddetmişti. Birbirlerine boru hatlarıyla bağlı AB ülkeleri bunu telafi edebilir durumda, ancak Moldova'dan kopan Transdinyester gelişmeden ciddi şekilde etkilendi. Haneler ve sanayi şu anda doğalgazsız kalmış durumda, elektrikte de kesintiler yaşanıyor.
Gecikmiş bir karar
The Independent, AB ülkelerinin Rusya'dan doğalgaz tedarik etmesinin Ukrayna'ya verdikleri destekle çeliştiğini söylüyor:
“Rusya'nın Ukrayna'yı işgalinden üç yıl sonra, Rus doğalgazının Avusturya ve Slovakya da dahil pek çok AB ülkesine aktarılmasını ve -Ukrayna'nın müttefiklerinin Rus ekonomisine zarar vermek için uyguladığı tüm yaptırımlara rağmen- savaş öncesi anlaşmaların hiçbir şey olmamış gibi aynen devam etmesini anlamak güç. ... Doğalgazın 1 Ocak 2025 sabahına kadar AB'ye akışının sürmesi, Avrupa Birliği'nin Ukrayna'ya verdiği genel desteği zayıflatma tehdidi taşıyordu.”
Moskova'nın elinde doğalgaz silahı kalmadı
Delfi, gelişmeyi Moskova açısından hem ‘doğalgaz savaşında’ hem de Transdinyester konusundaki bölgesel çatışmada çifte yenilgi şeklinde yorumluyor:
“Rusya’nın Avrupa’da on yıldır sürdürdüğü doğalgaz savaşı, saldırganın kendini yok etmesiyle bitti. Avrupa’dan her yıl gelen son beş milyar avro da Rusya’nın elinden gitti. Avrupa hiç olmadığı kadar sıcak ve huzurluyken, Moskova’nın vasalı Transdinyester günlerdir donuyor. ... Transdinyester’de edilen ‘Kurtar bizi yüce Putin’ sözleri birkaç hafta içinde yerini ‘Besle bizi Avrupa’ yakarmalarına bırakabilir. Moldova polisi yakında Transdinyester’i barışçıl yollarla vaktiyle General Lebed’in tanklarınca koparıldığı yere geri getirecektir. Her savaşın bir sonu var. ... Rusya’nın Avrupa’nın deniz altı kablolarını sabote etmekten başka bir çaresi kalmadı.”
Kremlin kendisini kurtarıcı olarak gösterme niyetinde
Agora.md ise Rusya'nın Transdinyester ihtilafını sıcak tutmak için doğalgaz tedarikini kullanmayı sürdüreceğinden endişe ediyor:
“Kremlin sözcüsü Dmitri Peskov'un son açıklamaları, Rusya'nın, Kişinev'e siyaseten zarar vermek ve Transdinyester bölgesini istikrarsız tutmak amacıyla, kışın daha da çok hissedildiği (ve elbette fiyatların da arttığı) bir ay kadar sonra Transdinyester'e [Türkiye üzerinden] doğalgaz sevkıyatına yeniden başlayabileceğini gösteriyor. ... Bu hamle, Kremlin’in kendisini Transdinyester'in 'kurtarıcısı' olarak konumlandırmasına ve uluslararası imajını iyileştirme çabasına hizmet edebilir. Dahası, Tiraspol yönetimi bu süreçte kendi kendine ilan ettiği bağımsızlık konusunda daha ısrarcı bir tutum sergileyebilir.”
Finansal zafer
Enerji uzmanı Mychajlo Hontschar, Espresso’da bunun Kremlin için ciddi bir mali darbe olduğunu belirtiyor:
“Kiev, Kremlin'in AB içindeki Truva atlarının saldırılarına direndi, yanıltıcı manevralara kapılmadı ve sonunda Moskova'yı Ukrayna toprakları üzerinden Avrupa’ya doğalgaz ihracatını durdurmaya zorladı. ... Sonuç olarak saldırgan, savaşın mali kaynaklarından biri olan doğalgaz ihracatından kazandığı yıllık altı ila altı buçuk milyar ABD dolarlık gelirinden mahrum kalacak.”
Hedefte Ukrayna boru hatları var
Glavkom, Rusya'nın şimdi Ukrayna doğalgaz altyapısına saldırmasından endişe ediyor:
“Düşman açısından bakıldığında bu strateji mantıklı görünebilir: 'Eğer doğalgazımız boru hattından geçmiyorsa, başkasınınki de geçmesin.' Rusya, yalnızca askeri değil, sivil altyapıyı da hedef almaktan çekinmiyor. Ve 'boru' stratejik bir varlık olarak öne çıkıyor. Özellikle doğalgaz ölçüm istasyonları hedef alınabilir, bu istasyonların imhası, Ukrayna boru hattının ticari kullanımını ciddi şekilde zorlaştırabilir veya tamamen devre dışı bırakabilir.”