Ayrılıkçılara af İspanya'yı böldü
İspanya hükümeti ülkedeki bütün protestolara rağmen planlarını hayata geçirdi ve dokuz ayrılıkçı Katalan lider için af çıkardı. Üç yılı aşkın süredir cezaevinde bulunan ve çarşamba günü (bugün) denetimli serbestlikle tahliye edilen liderlerin siyasi görevlere gelmesi yasak. İspanyol köşe yazılarında bu adım farklı yorumlara neden olurken, yabancı basın olumlu bakıyor.
Rota değişikliğine sınırlı destek
Večernji list'e göre Başbakan Sánchez [ayrılıkçılara] af çıkartarak gerilimi azaltma mesajı vermek istiyor:
“Süregiden bir çatışmanın sorunu çözmeyeceğine inanan Sánchez, bu kararıyla Madrid ile Katalan hükümeti arasında yeni bir diyalog başlatmış oldu. ... Anketler, çoğu İspanyol vatandaşının yanı sıra muhalefetteki muhafazakar partilerin de Katalan ayrılıkçıların affedilmesine karşı olduğunu gösterse de, Sánchez böylece Madrid'in şimdiye kadarki Katalonya siyasetinde rota değişikliğine gidileceğini açıklamış oldu. Madrid'in politikası son yıllarda gerilimleri tırmandırmış, İspanya'da diktatörlüğün yıkılıp demokrasiye geçilmesinden sonraki en büyük siyasi krize dönüşmüştü.”
Sánchez büyüklük yaptı
İspanya başbakanının tutumunu yapıcı bulan Público, bu adımı övüyor:
“Sánchez affı değil, bağışlanmayı savunuyor. ... Ve bunu İspanya'nın, Katalan toplumu ile ülkenin geri kalanının bir arada yaşayacağı bir alan inşa etmeyi denemek zorunda olduğuna inanarak yapıyor. 'Unutmak için' değil, 'saygı ve sevgi' göstergesi olarak. Bağımsızlık konusunda aşırılığı körükleyen bir baskıda ısrar etmek yerine, diyaloğu yeniden başlatacak, uyum ve birliğe dayanan bir tutum öneriyor Sánchez. Baskı ve meşru devlet gücü yerine, demokratik angajmanı teşvik eden hoşgörü ve açıklığı öneriyor.”
Sonuçsuz kalmaya mahkum bir adım
İspanya başbakanına hitaben kaleme alınan merkeziyetçi El Mundo gazetesinin başyazısı, başbakanı bencillikle ve İspanyol halkının çıkarlarına ihanet etmekle suçluyor:
“Rehin alındınız siz, sayın Sánchez. Şahsının hayatta kalmasından, hep ileri adım atmaktan başka bir vizyonu olmayan bir başbakan. Bu şantaja boyun eğdiniz, şimdi sırada başka şantajlar var. Bunların hepsi bir zamanlar sosyal demokrasiyi çok önemseyen İspanyol halkının birlikteliğine zarar verecek. Sana olan düşmanlığından beslenen birini sakinleştiremezsin. Bağışlanmak istemeyen, diyalog dilini boykot eden birinden barış ve birlik bekleyemeyiz.”
Şimdi kozları kullanma zamanı
Ayrılıkçıları destekleyen haber portalı elnacional.cat'ın Genel Yayın Yönetmeni José Antich'e göre, Sánchez, İspanya parlamentosunda çoğunluk sağlamak için Katalan iktidar partilerinin oylarına mahkum, bu yüzden de bağımsızlık hareketi bu gücünü koz olarak kullanmalı:
“Erken seçimin sonucu bağımsızlık hareketinin tutumuna bağlı olduğu için, sürgündekilerin geri dönmesi ve 3 bin mağdura uygulanan baskının son bulması bağımsızlık hareketinin elinde. Diyalog, kahveye eşlik eden basit bir sohbet de olabilir, bağışlanma ve kendi kaderini tayin hakkının müzakere edildiği gerçek bir yuvarlak masa müzakeresi de. Güçlü olan Madrid, ama -şayet kaybetmezlerse- kozlar Katalan hükümetinin elinde.”
Gerginliğin düşürülme zamanı
The Guardian'a göre İspanya başbakanı tüm protestolara karşın planından sapmamalı:
“Katalonya meselesinin zehirli bir alandan çıkarılması ve daha az çatışmaya dayalı bir gelecek planı yapılması tüm İspanya'nın çıkarına olacaktır. Katalonya'nın ayrılıkçıları 2017 yılında küstahlıklarını, fütursuz bir oportünizmle birleştirmek suretiyle fazla ileri gitmişti. Ancak muhafazakar Başbakan Mariano Rajoy ve İspanya Yüksek Mahkemesi yargıçlarının başını çektiği, Madrid'in aşırı ve otoriter tepkisi, konuyu daha da tırmandırmıştı. Aradan geçen dört yılın ardından Pedro Sánchez getirilecek affı haklı olarak, yıkıcı olayların bir kez daha tekrarlanmaması için gerekli bir adım olarak görüyor.”
Bir açıklama bekliyoruz
Sánchez bu halka, en azından şeffaflık borçlu diyor La Razón:
“Burada söz konusu olan ufak bir mesele değil, çünkü işlenen suçlar ufak tefek fiiller değildi -bunlar demokrasinin yasalarına aykırıydı. Bu nedenle Pedro Sánchez şahsen sorumluluk üstlenmeli ve affın koşulları ve bu konudaki anlaşmalar konusunda İspanya Parlamentosu karşısında açıklama yapmak zorunda. ... Tıpkı [İspanya'nın eski başbakanlarından] Rodríguez Zapatero'nun [Bask terör örgütü] ETA ile pazarlık öncesinde parlamento önüne çıkması gibi, Sánchez de aynı kurumun önünde, anayasal düzenimizi tehlikeye atanları hapisten bırakmasını gerektirecek denli ağır önlemleri almanın ardındaki motivasyonlara ilişkin her türlü kuşkuyu ortadan kaldırmalı.”
Ortamı rahatlatmak ihanet değildir
Gerginliğin azalmasından tüm siyasi aktörler faydalanacaktır, diyor eldiario.es:
“1 Ekim 2017'den bu yana neredeyse dört yıl geçti ve her ne kadar vazgeçilmez olsa da hukuk yolu pek fayda sağlamış değil. Bağımsızlık taraftarları bölgede hala yönetimde ve merkezi hükümetin yapabileceği tek şey karar vermek: Ya hiçbir şey yapmayıp af taleplerini reddedecek ve sorunun kemikleşmesine yol açacak ya da uzun zamandır süregelen durumu rahatlatmak için bir hamleye kalkışacak. Hem İspanyol hem sağcı olabilir, buna rağmen rahatlamadan yana tavır alabilirsiniz. İspanya bu nedenle parçalanmaz, siz de ihanet etmiş olmazsınız.”
Yasadışı olduğu kadar akılsızca da
Buna karşı El Mundo, af çıkarılamaz ve çıkarılmamalı diyor:
“Bu sadece etik değil aynı zamanda hukuki ve siyasi bir mesele. Af için gerekli şartlar mevcut değil. Çünkü af toplu olarak değil sadece bireysel düzeyde geçerli olabilir. İkinci olarak yargılananlar pişmanlık göstermiyor, baskı uygulamaya devam ediyor. Son olaraksa geçtiğimiz on yılda siyasi ya da ekonomik alanda verilen her ödün, bağımsızlık hareketini daha da güçlendirmekten başka hiçbir etki yaratmadı. Bir provokasyonun cezasız kalmasıyla bir sonrakinin fitilini ateşlemek, ne haklı bir tutum olacaktır ne de akıllıca.”