  Kürtaj

Başbakan Donald Tusk’un başta gelen seçim vaatlerinden biri olan Polonya’daki kürtaj yasasını liberalleştirmeye yönelik tasarı parlamentoda reddedildi: 215 milletvekili lehte, 218 milletvekili aleyhte oy kullanırken, 2 milletvekili çekimser kaldı ve 23’ü de oylamaya katılmadı. Liberaller, ılımlılar, muhafazakârlar ve solculardan müteşekkil iktidar koalisyonu bölündü. “Kadın Grevi” adlı hareket, Polonya Parlamentosu’nun alt kanadı Sejm önünde öfkeli bir protesto gösterisi düzenledi.

ABD'de Yüksek Mahkeme cuma günü kürtaj yasaklarının önünü açan bir hükme vardı: Kadınlara hamileliği sonlandırma ya da devam ettirme hakkını tanıyan ve ülke çapında yürürlükte olan 1973 tarihli ilkesel karar bozuldu. Bazı eyaletler şimdiden yasaları sıkılaştırmaya başlarken, binlerce kişi de karara karşı protesto gösterileri düzenledi. Peki bu insan hakları açısından ne anlama geliyor?

Kürtaj hakkı Fransız anayasasına dahil edildi. Geçtiğimiz hafta gerçekleştirilen oylamanın ardından, pazartesi günü parlamentonun her iki kanadında da 72'ye karşı 780 oyla gerekli beşte üç çoğunluğa ulaşıldı. Başbakan Attal, uzun soluklu bir mücadelenin zaferle sonuçlandığını söyledi. Fransa'da halkın büyük çoğunluğu özgürlükçü bir kürtaj yasasını desteklerken, Katolik Kilisesi buna karşı çıkıyor.

Ulusal Meclis'in ardından Fransız Senatosu da perşembe günü kürtaj hakkının anayasaya dahil edilmesini net bir çoğunluğun oyuyla kabul etti. Mart ayında yapılacak birleşik oylamada gereken beşte üç çoğunluk artık yalnızca formaliteden ibaret görülüyor. Bu kararla, kürtaj olma özgürlüğünün daha iyi korunması amaçlanıyor. Basın bunun mantıklı ve gerekli olup olmadığı konusunda farklı görüşlere sahip.

Danimarka'da kürtaj süresinin uzatılması üzerine hararetli bir tartışma yürüyor. Ulusal Etik Konseyi, halihazırda 12 hafta olan kürtaj süresinin 18 haftaya çıkarılmasını tavsiye etti. Basında farklı görüşler var.

ABD'nin Kansas eyaleti, hamileliği sonlandırma hakkının arkasında durdu: Yapılan referandumda, katılımcıların yaklaşık yüzde 60'ı hamileliğin sonlandırılmasına veya devam ettirilmesine kadınların kendilerinin karar verebilmesinin eyalet sınırları içerisinde anayasal hak olması gerektiği yönünde oy kullandı. Yüksek Mahkeme haziran ayında, kürtaj hakkına ilişkin dönüm noktası niteliğindeki 1973 tarihli ilkesel bir kararı bozmuştu. Yorumcular, referandumun sonucunun ne anlama geldiğini tartışıyor.

Macaristan'da kürtaj için yeni bir şart getirildi: Hamile kadınlara artık kürtaj talebinde bulunmadan önce jinekologlar tarafından embriyolarının kalp atışları dinletilecek. Bu uygulamayla, "embriyonun hayati fonksiyonlarının varlığından net bir şekilde haberdar olunması" amaçlanıyor. Macaristan medyasında kararnameye yönelik hem sert eleştiriler hem de alkışlar var.

Kürtaj fiilen yasaklanınca Polonya'da insanlar kürtaj hakkının kısıtlanmasını ve hükümeti protesto etmek için günler boyunca sokağa çıktı. Yüksek Mahkeme'nin geçtiğimiz ekim ayında aldığı ve çarşamba günü resmi gazetede yayımlanan karara göre, gelecekte ancak annenin sağlığı tehlikedeyse ya da hamileliğin nedeni cezai bir fiilse kürtaj yapılabilecek.

Estonya'da parlamento grupları "bölgesel yatırımlar" için yılda altı milyon avro kullanabiliyor. Partiler bu parayla genelde çok önemsedikleri projelerini hayata geçiriyorlar. Koalisyondaki üç parti bu kez kürtaj karşıtlarının kurduğu bir derneğe 171 bin avro vermek istiyor. Politik açıdan çok hassas bir konu!

Polonya'da kürtaj yasasının sertleştirilmesine karşı günlerdir süren protestolar devam ediyor. Yaklaşık 100 bin kişi cuma günü Varşova'da trafiği felç etti. Anayasa Mahkemesi, fetüsün gelişiminde ciddi anomaliler de olsa kürtajın yasadışı olduğuna karar vermiş, böylece Avrupa'nın en katı kürtaj yasalarından birini daha da sertleştirmişti.

İtalya gebeliğin ilaçla sonlandırılmasına ilişkin düzenlemelerde yenilik yaptı. Sağlık Bakanı Speranza, cumartesi günü yaptığı açıklamada, RU486 hapının uzun süreli hastanede yatmak gerekmeksizin dokuzuncu haftaya dek kullanılabileceği bilgisini vererek yeni düzenlemeyi mevcut yasalar çerçevesinde "ileriye atılmış önemli bir adım" olarak niteledi. Katolik birliklerin temsilcileri düzenlemeyi ağır bir biçimde eleştirdi.

Belçika kürtaj yasasının liberalleşmesi için Perşembe günü parlamentoda yapılacak oylamayı bir kez daha erteledi. Yasa tasarısı uyarınca hamileliğinin üçüncü ayından sonra da kürtaj mümkün olacak. Kimileri bu kadar önemli bir kararın daha istikrarlı bir hükümet döneminde verilmesi gerektiğini savunurken, diğerleri geciktirme taktiğini antidemokratik buluyor.

İsveç uluslararası kalkınma işbirliği ajansı Sida, Trump yönetiminin talimatlarına uyan ve kürtajı desteklemekten vazgeçen örgütlere maddi destek sağlamayacağını açıkladı. Açıklama, efektif bir kalkınma yardımı için tutarlı bir karar mı, yoksa utanç verici bir prensiplere bağlılık anlamına geliyor?

İrlanda hükümeti kürtajın yasallaşması için ilkbaharda referandum yapılacağını açıkladı. Katolik İrlanda, 2014'teki yumuşamaya rağmen hala kürtaj yasağının en katı uygulandığı Avrupa ülkelerinden biri. İrlanda toplumunda rüzgar dönemeye yüz tutmuşken gazeteciler Malta için çok farklı toplumsal değerlerden söz ediyor.