Rus insansız hava araçlarının NATO hava sahasında ne işi var?
Letonya ve Romanya savunma bakanlıkları, pazartesi günü Rusya’dan geldiği düşünülen insansız hava araçlarının izin almadan hava sahalarına girdiğini duyurdu. NATO Genel Sekreter Yardımcısı Mircea Geoană hadiseyi “sorumsuzca ve tehlike potansiyeli taşıyan” diyerek kınarken, bunun kasıtlı bir saldırı olduğuna dair ellerinde kanıt bulunmadığını belirtti. Medyadan NATO ve farklı muhataplardaki sakinliğe tepki var.
Rusya sınırları test ediyor
24tv.ua, insansız hava aracı uçuşlarını Moskova’nın hibrit savaşı kapsamında değerlendiriyor:
“Bugün bir NATO ülkesinin kimsenin yaşamadığı topraklarına insansız hava aracı enkazı düşüyor. Ancak bunlar yarın bir evin üzerine de düşebilir ve Rus insansız hava araçları Doğu Avrupa’da uçtuğu sürece, tehlike salt Ukrayna yurttaşlarını ilgilendirmiyor demektir. Rusya apaçık bir hibrit savaş yürütüyor. Bu da siber saldırılara ve savaş uçaklarının özellikle de Baltık Denizi üzerinde sebep olduğu hava sahası ihlallerine paralel gerçekleşiyor. Rusya aktif bir propaganda yürütüyor, Rus yanlısı örgütleri finanse ediyor ve hava sahasını ihlal eden insansız hava araçlarını, planlarında ne kadar ileri gidebileceğini görmek için bir tür ‘savaş keşfi’ niyetine kullanıyor.”
Ordu bir yanıt vermeli
Neatkarigā Genel Yayın Yönetmeni Elita Veidemane öfkeli:
“Henüz hiç kimse insansız hava aracının neden Letonya sınırını geçtiği anda vurulmadığı sorusuna bir yanıt vermedi. NATO emir mi vermedi? Korktular mı? Vurulacak bir şey mi yoktu? Neden? İnsani olarak anlaşılabilir yanıtlar nerede? Güvenlik duygusu nerede? Yok ortada böyle bir şey! Bu da silahlı kuvvetler mensupları monitörleri başında 'izlerken' bir insansız hava aracının herhangi bir okula, hastaneye ya da kanal havuzuna çarpabileceği anlamına geliyor. Peki 50 ya da daha fazla insansız hava aracı mevzubahis olursa silahlı kuvvetlerimiz ne yapacak? İzlemeye devam mı edecekler?”
Romanya öylece izledi
Deutsche Welle Rumence Servisi tepkili:
“Romanya’nın bu şok hali, hiç çekinmeden NATO devletlerindeki hareket sahasını genişleten Rusya’nın işine geliyor. Moskova insanları korkutma, düşmanla duygudaşlık kurmaya sevk etme ve en iyi çözümün Ukrayna’yı desteklemek olmadığına inandırma taktiği izliyor. ... Yasalar, ‘düşmanca bir gaye taşımaları’ halinde düşmana ait insansız hava araçlarının yok edilmesini öngörüyor. Savunma Bakanlığı’nın Rus insansız hava araçlarını engellememe kararının tek bir açıklaması olabilir: Ordu yönetimi bunların insanları korkutmak ve sindirmek için değil, dostluk emaresi olarak gönderildiğini düşünmüş.”
Bizi aptal yerine koymayın!
Adevărul, Romanya Başbakanı’nın iletişim stratejisini eleştiriyor:
“Ciolacu’nun tepkisi gülünç. Rus insansız hava araçları Romanya üzerinde kilometrelerce uçuyor ama ordu müdahale etmiyor, çünkü bu insansız hava araçlarının hedefinin Romanya olmadığını biliyor. Peki ordu ve Ciolacu bunu nasıl biliyor? Putin mi arayıp demiş? Falcılar mı söylemiş? ... Ukraynalılar pek çok insansız hava aracının ülkemize girdiğini belirtirken, ordumuz bir tanesinin daha sonra Ukrayna’ya geçtiğinden söz ediyor. Ancak parçaları [Ukrayna-Romanya sınırındaki] Periprava taraflarına düşmüş, şimdi de onu arıyoruz. Ne muhteşem bir insansız hava aracı! Bir parçası düşüyor, ama hiç bozulmadan uçarak Ukrayna’ya geri dönüyor!”
Tehlikeli bir yanıltma manevrası
La Repubblica, hava sahası ihlallerinin arkasında bariz bir Rus taktiği olduğunu söylüyor:
“Bu girişim, [Ukrayna] hava savunmasını yanıltmaya ve saldırıların nihai hedefini gizlemeye yöneliktir. Belarus'a doğru uçuyorlar ya da Polonya ve Romanya hava sahasına giriyorlar, sonra aniden yön değiştirerek gerçek hedefe yöneliyorlar. Ukrayna hava savunması, genellikle konumlarını gizlemek için radarlarını kapatıp yalnızca bir tehdit yaklaştığında devreye alıyor. Hedefe dair belirsizlik, alarmı geciktirebilir ve tepki süresini kısaltabilir.”
Felaket bir iletişim tarzı
Askeri konularda pek çok şeyin gizli tutulmasını anlayışla karşılayan Diena, yine de halka güven vermek için daha açık bir iletişim yolu izlenmesini istiyor:
“Savunma Bakanı'nın, Letonya üzerinde bir insansız hava aracının uçması ve düşmesi olayının tamamen kontrolleri altında gerçekleştiğini kamuoyuyla paylaşması gereken basın toplantısı, tam tersi bir izlenimle sonlandı: Belirsiz, net olmayan açıklamalar ve gazetecilerin sorularına verilen neredeyse tekdüze yanıtlar endişeleri daha da artırıyor - ya durum farklı olsaydı? Ne yazık ki, bakanların iletişim tarzıyla sorunlar yaşadığımızı kabul etmek zorundayız.”
Letonya casusluğa geçit veremez
Latvijas Avīze Genel Yayın Yönetmeni Yardımcısı Maris Antonevičs, Letonya’nın bu tür saldırılara karşı kendini savunabilecek durumda olması gerektiğini vurguluyor:
“İlerisi için düşünülmesi gereken en önemli mesele, bu tür insansız hava araçlarının nasıl düşürüleceği olmalı; çünkü bunlar hedefini mi şaşırmış yoksa belli bir misyon için mi uçuyor, patlayıcı taşıyor mu ya da ne kadar taşıyor, ilk bakışta anlaması zor. ... Ancak, insansız hava araçlarının türlü sınır ötesi misyonlar için giderek daha fazla kullanıldığı ortada. ... Bu insansız hava aracının Letonya’ya düşmanca bir misyon için gönderilmediğini kesin olarak söylemenin zor olduğu kanısındayım, çünkü [başka bir devletin] hava savunma sistemini test etmek hiç de dostane bir yaklaşım değil.”